'Taalportfolio maakt studenten bewust van hun niveau'

Alessandra Corda werkt aan het talencentrum van de Universiteit Leiden en is co-projectleider van INTUIT. Aan de Universiteit Leiden zijn twee pilots met een online taalportfolio uitgevoerd. We vroegen Alessandra naar het verloop van deze pilots.

Wat was het doel van de pilots?

We wilden onderzoeken hoe het online taalportfolio (TPF) op www.europeestaalportfolio.nl ingezet kon worden voor het begeleiden van studenten bij cursussen Engels. We vroegen ons vooral af of het gebruik van het TPF studenten bewuster laat worden van hun zwakke punten, en studenten stimuleert om gericht te werken aan de verbetering hiervan in zelfstudie en in de lessituatie. De pilots werden uitgevoerd in kortlopende cursussen bij het Talencentrum. De nadruk lag in deze curussen op de productieve vaardigheden, omdat studenten in de masterfase presentaties in het Engels moeten geven en teksten in het Engels moeten schrijven.

Hoe werden de pilots uitgevoerd?

We hebben voor de zomer een eerste pilot gehad en een tweede tussen september en december. De docente, Annemiek Wegman, heeft tijdens de eerste les van de cursus uitleg gegeven over het Common European Framework (CEFR) en de competentieniveaus. Vervolgens hebben de studenten onder haar begeleiding in het online taalportfolio de can-do-statements ingevuld voor de vaardigheden spreken, gesprekken voeren en schrijven. In de tweede pilot hebben ze ook een kort stukje geschreven in Word en geüpload in het taalportfolio, om te oefenen met het programma. In de eerste pilot was namelijk gebleken dat een aantal studenten moeite had met het uploaden beschikbaar stellen van de bestanden in het TPF.

Wat zijn de ervaringen van studenten die meewerkten aan de pilots?

Van de eerste groep hebben negen studenten een evaluatieformulier ingevuld, en van de tweede groep vijf. We hebben aan beide groepen dezelfde vragen gesteld, om de ervaringen te kunnen vergelijken. In beide pilots kregen studenten meer mogelijkheden om hun spreekvaardigheid te trainen doordat ze feedback van de docent kregen via het TPF op door hun ingesproken monologen. Het inspreken gebeurde buiten de lessen; thuis of op de universiteit. De studenten vonden deze werkwijze nuttig tot zeer nuttig. Dat was ook didactisch gezien het meest uitdagend. Spreekvaardigheid oefenen gebeurt op deze manier ook buiten de lesuren: met cassettebandjes was het natuurlijk ook mogelijk, maar door de logistiek daaromheen (bandjes inleveren, beluisteren, een week later teruggeven) werkte geen docent op deze manier. Wat betreft de techniek, de helft vindt de interface van het TPF niet zo helder en het TPF niet zo gebruiksvriendelijk. Vooral het uploaden en beschikbaar stellen van bestanden aan de docent was niet zo duidelijk.

Wat is de meerwaarde van can-do-statements voor studenten?

Ongeveer twee derde van de studenten vindt de zelfbeoordeling van de eigen taalvaardigheid door het invullen van de can-do-statements nuttig, een derde niet. We denken dat bij langlopende cursussen, waarbij studenten voor een langere periode worden gevolgd en echt vooruitgang boeken, het beoordelen met de can-do-statements meer toevoegt. Dan kun je twee keer, aan het begin en aan het eind van de cursus, de can-do-statements gebruiken om je vorderingen vast te leggen. In onze situatie is dit een manier om studenten duidelijker te maken wat een bepaald niveau van een taalcompetentie inhoudt. Het is voor de studenten een nieuwe manier om naar taalleren te kijken: op school hadden ze misschien een 5, een 6 of een 7 voor Engels, maar hoe goed hun Engels is naar objectieve maatstaven, dat ontdekken ze pas op het moment dat ze de Dialang-test doen (verplicht voor het begin van iedere taalcursus) en de can-do-statements invullen.

Een expliciete doelstelling van de cursus is studenten bewuster te laten worden van hun niveau en van wat ze moeten doen om Engels nog beter te spreken. De can-do-statements zijn een middel om dit doel te bereiken.

Wat zijn de ervaringen van docenten die meewerkten aan de pilots?

De betrokken docente is enthousiast. Ze vond dat feedback geven op de spreekopdrachten niet veel extra tijd kostte: de monologen waren 2 minuten lang, ze was nooit langer dan 10 minuten bezig met beluisteren en feedback geven. Aan het begin had de docente verwacht dat veel studenten liever alleen of grotendeels via deze vorm van online tutoring de eigen spreekvaardigheid wilden verbeteren. Uit de evaluatie bleek echter dat de meeste studenten online begeleiding alleen in combinatie met een cursus willen. Slechts een kleine minderheid wil liever geen cursus en alleen een vorm van persoonlijke, individuele online begeleiding. Studenten vinden een cursus blijkbaar aantrekkelijker, misschien vanwege het sociale aspect en het feit dat je "gedwongen" wordt om aan de taal te werken.

Hoe kan het Europees Taalportfolio het beste ingezet worden binnen het universitaire onderwijs?

Het hangt van de lengte van je cursus af. In taalopleidingen kunnen docenten veel meer reflectie op de eigen prestaties stimuleren. In Leiden werkt bijvoorbeeld de opleiding Italiaans sinds een jaar op deze manier met een taalportfolio. Studenten zien hoe hun taalvaardigheid zich ontwikkelt en vullen ze aan het begin en aan het eind van het jaar de can-do-statements in. Bij de kortlopende cursussen van het Talencentrum moet dit instrument anders worden ingezet. We vinden dat de invulling van de can-do-statements studenten helpt te begrijpen wat het precies inhoudt, een taal kennen. In de cursussen kunnen ze niet van niveau B2 naar niveau C1 groeien, daar zijn honderden uren voor nodig, maar ze krijgen wel instrumenten en adviezen aangereikt waarmee ze ook zelfstandig verder kunnen.

Wat zijn de plannen voor de volgende pilot?

We blijven zeker de can-do-statements van het online taalportfolio gebruiken. Daarnaast willen we een Blackboardcursus ontwikkelen voor het uploaden van de bestanden en het ontvangen van feedback door de docent. In het TPF zou je namelijk alleen bestanden moeten uploaden die bewijzen dat je inderdaad een bepaald niveau hebt, maar niet alles wat je doet om je spreekvaardigheid te verbeteren. Daarnaast willen we experimenteren met het programma Versant SET-10 waarmee spreekvaardigheid automatisch via een telefoon of internet kan worden getoetst. De collega's in Nijmegen hebben ermee gewerkt en ze zijn zeer tevreden. We gaan dus naast een instrument voor het begeleiden van de studenten ook werken met een toetsprogramma.

Terug